Çocuklarda Kitap Okuma Alışkanlığı En İyi Nasıl Kazandırılır?

Anne ve babaların üzerinde en çok durdukları konulardan biri çocuklarına kitap okuma alışkanlığı kazandırmaktır.

Çocuklar ve kitap okuma alışkanlığı okul öncesi dönemden başlayan bir süreçtir. Resimli kitaplarla tanışan çocuk ileriki dönemlerde yaşına uygun kitaplarla okuma alışkanlığını sürdürür.

Çocukların gelişim sürecinde anne babalarının kitap okumasının fazlası ile olumlu etkileri olduğu yadsınamaz. Yalnızca çocuğun değil toplum kültürüne ve gelişmesine de etkisi vardır.

Okuma alışkanlığı küçük yaşlarda ileriki yaşlara kadar devam ederse anlam kazanan bir süreç olur. Topum gelişmesi için okuma alışkanlığı önemli bir faktördür.

Çocuklarda Kitap Okuma Alışkanlığı Nasıl Kazandırılır?

Çocuk gözlemleri ile öğrendiği için aile içerisinde bireylerin kitap okuması iyi bir örnek olacaktır.

Aile dışında okul ve kreşlerde de yapılan okuma etkinlikleri kütüphane alışkanlığı kazandırma, araştırma ödevleri yaparken, internet yerine kitap kaynağı istenmesi, okuma alışkanlığı kazandırmada büyük etkendir.

Çocuğa hediye alırken oyuncak dışında resimli kitaplar hediye edilmeli, okul ortamında öğretmenler öğrencileri özel günlerde kitap hediye etmeleri ile ilgili teşvik etmelidir. Aileler televizyon, bilgisayara ayırdıkları zamanı azaltıp, kitap okuma ile çocuklarına örnek olmalılar.

Çocuk çevresinde bilgisayar , cep telefonu yerine kitap görür ise okuma alışkanlığını kazanma olasılığı artacaktır.

Çocukların ilgilendikleri alana göre, onlara keyif aldıracak kitaplar seçilmelidir. Böylelikle okuyacakları kitaplar onları sıkmaz ve eğlendirir.

Dikkat sorunu çeken çocuklara, kitap okuma alışkanlığı kazandırmak için çocuğun tercih ettiği kitapları almasına ve kitap okuma süresinin fazla olmamasına dikkat edilmelidir. Kitap okuma alışkanlığı zaman içerisinde gelişir.

Çocuklara kütüphaneler anlatılmalı, tanıtılmalı ve kütüphaneye gitme alışkanlığı kazandırılmalıdır. Kitap okuması için sürekli baskılanmamalı, kitap okumaya özendirilmelidir. Anne ve babalar, çocuk kitap okuduktan sonra kısa bir özetini çıkarmasını isteyebilirler.

Öğretmenler sınıflarda kitaplıklar oluşturur. Okuma yazma öğrendikten sonra bu okuma alışkanlığına dönüşmelidir amacı ile okuma etkinlikleri düzenlerler. Anne ve babalar ile görüşerek çocukları kitap okumaya heveslendirmek için neler yapılabileceği konuşulur.

Anne ve babalar çocuklara verdikleri harçlıkların bir kısmını, ilgilendikleri konuya göre kitap almaları konusunda yönlendirmelidir. Anne ve babanın eğitim seviyesi çocukların kitap okuma alışkanlığı kazanmasında etkilidir.

Anne ve babalar okul öncesi çağda olan çocuklarına yüksek sesle hikaye okuyup anlatabilirler. Çocukların okuduğu kitapların ana fikri, çocuğa anlattırılabilir. Böylece okuduğu kitabın verdiği mesajı yakalama, okuduğunu değerlendirebilme özelliği kazanır.

Günümüzde kitap dışında fazlası ile çocuğa vakit geçirmek için yönlendiren teknolojik uygulama vardır. Bilgisayar oyunları, televizyon, internete rahat erişim çocukları kitap okuma isteğinden uzaklaştırır. Bu nedenle, çocuk küçük yaşlarda iken ailenin dikkatli davranıp, kazanımı olmayan şeylerle vakit geçirmesini önlemeye çalışmalıdır.

Baskı ortamından uzak, örnek davranışlar ile çocuğa verimli bir zaman geçirmenin nasıl olacağı, kitap okumanın ufkunu genişleteceği öğretilmelidir.

Okullarda kitap okuma ödevi verilir iken, kitabın içeriği ile ilgili tartışma zamanları düzenlenmelidir. Böylece fikir alışverişi yapılarak, çocuğun bilgi ve kelime dağarcığı ve okuduğunu anlama yeteneği gelişir.

Çocuklar, Kitap Okuma Alışkanlığı ve Faydaları

Çocuklar kitap okuma alışkanlığı ve faydaları arasında şunlar sıralanabilir;

• Kitap, çocukların genel kültür, dil, bilişsel gelişimlerini sağlayan önemli bir araçtır. Kitaplar ile çocuklar eleştirel bakmayı ve muhakeme etmeyi öğrenir. Dünya ve çevrelerinde gelişen olayları öğrenme hevesi içinde olurlar ve genel kültürleri gelişir. Kitap okuma alışkanlığı zaman içerisinde gelişir.

• Okul öncesi dönemde ebeveynleri ve öğretmenleri tarafından, kitap okunan çocukların anlama ve dinleme özellikleri çok gelişir. Sözcük bilgisi artar.

• Kitap okuma alışkanlığı belleği güçlendirir.

• Kitap okuma alışkanlığı, düşünme kabiliyetinde artacaktır.

• Kitap okuyan çocuğun öğrenme süreci daha hızlı gelişir.

• Çocuğun edebiyata olan merakı, ilgisi artacaktır.

• Paylaşma, karşısındakini dinleme, ortak çalışma gibi alışkanlıklar kazanacaktır.

• Kitap okuma faaliyeti stresi azaltan ve çocuğu dinlendiren, eğlendiren bir faaliyettir.

• Kitap okuma olaylara daha geniş açıdan bakıp, değerlendirmeyi sağlar, sabit fikirlerin önüne geçer.

Çocuklarda Kitap Okuma Alışkanlığı ve İyi Bir Kitap Seçimi

Çocukları kitap okumaya özendirirken hangi kitapların seçileceğine özen gösterilmelidir.

Çocuklar, kitap okuma alışkanlığı ve iyi bir kitap seçimi düşünüldüğünde;

• Çocuğun yaşına uygun dil ve içerikte olmalıdır.

• Çocuğa yön veren, baskı kuran bir içeriği olmamalıdır.

• Çocuk kendini geliştirebilmelidir.

• Türk ve dünya klasikleri seçilen kitaplar arasında mutlaka yer almalıdır.

• Kitaplar gerçeklere dayanmalı ve bilimsel amaçlardan sapmamalıdır.

Çocuklar, Kitap Okuma Alışkanlığı ve Teknoloji

Günümüzde bilgiye erişme, okuma, arşivleme alışkanlıkları değişiyor. Bilgisayar çağında, çıkan e-kitap uygulamaları ile basılı yayınlar bilgisayar ortamına aktarılmaktadır.
Çocuklar, kitap okuma alışkanlığı ve teknoloji ile basılı yayınlar biçim değiştirerek okuyucuya ulaşıyor.

Bu şekilde kitaplar daha fazla okuyucuya erişebiliyor. Yayınevleri için epeyce maliyetli olan kitaplar e- kitap olarak dönüştürülüp daha uygun fiyatlar ile satışa çıkarılmaktadır.

Çocuklar bilgisayarda geçirdiği zamanı oyun oynayarak değil de, e-kitaplara erişerek de değerlendirebilir.

İzlenen diziler içerisinde kitap okuma sahnelerini daha çok görmek de ayrıca televizyon izleyen bir ailenin kitap okumaya teşviki açısından da önem taşımaktadır.

Filmleştirilen kitaplar ile bir merak uyanır ve okumaya teşvik sağlanabilir. Bir kitabı birebir senaryolaştırmak ise çok zordur. Okuyup, okurken olay örgüsünü hayal etmenin yerini, keyfini, film veya diziler tutamaz. Bu nedenle, okumak her anlamda insana çok özellikler katan bir eylemdir.

Çocuklarda Kitap Okuma Alışkanlığı ve Yaş Gruplarına Göre Kitaplar
Okuma alışkanlığı okul çağında verilmesi gereken bir alışkanlıktır.

Çocuklarda kitap okuma alışkanlığı ve yaş gruplarına göre kitaplar şöyle sıralanabilir:

• 0-3 yaş grubu bebekler: Bu dönemlerde fiziksel, ruhsal gelişim çok önemlidir. Etraflarına duydukları merak bu yaş grubunun ortak özelliğidir. Konuşma becerisi uzun süren bir süreçtir ve kelime tekrarının yapılması bu zamanda önemlidir.

Bu yaşlara yönelik kitaplar ise kelime tekrarına önem veren içeriktedir. Sözcük dağarcığının oluşmasında faydalıdır. Alınacak resimli kitaplar nesneleri tanıması ve kelime dağarcığının gelişmesi anlamında faydalı olduğunu araştırmalarca kanıtlanmıştır. Çocuklar 1 yaş döneminde resimlere ilgi duyar, 1,5 yaş döneminde sayfaları çevirebilir, gördüğü resim, şekillere kendince birtakım adlar verir. 2-3 yaş civarında ise alfabetik, sayı içeren kitaplar ailenin seçimleri arasındadır.

• 3-6 yaş grubu çocuklar: Bu yaşlarda kitaplarda bulunan resim, yazılara artık alışmış olur ve okuma-yazma öğrenme öncesi sürece hazırlanmış olurlar. Daha gerçekçi konulara yakın olan bu yaş grubu için hikayelerin, masalların basite indirgenmesi gerekir. Masal kahramanları genelde kendileri olurlar. Bu dönemlerde çocuklar karakterlerin davranış nedenlerini anlamaya çalışır ve duygusal durumları hissetmeye başlarlar.

• 7-12 yaş grubu: Bu dönem için okudukları konuları öğrenme dönemi denilebilir. Diğer insanların kendileri ile aynı fikirde olmadıklarını anlar ve farklı fikirlere açık olurlar.

Çocuklar bu dönemde düşünme ve olaylara sorgulayıcı bakmayı öğrenirler. Böylece okuma onlar için zevkli bir hale gelecektir. Çocukların bilgi kitaplarına yönelmesi doğru ve yanlışı kolay bulmalarına, kültür seviyelerinin yükselmesini sağlar.

Çocuklar gözlemleyerek öğrendikleri için, anne ve baba onlar için rol modeldir. Kitabevleri ve kitapçılara gitmek, istedikleri kitabı incelemelerini sağlamak, kitap için bir heves yaratacaktır. Kitap kültürel, sosyal elişim anlamında en önemli değerdir.